ดอกเฟื้องฟ้า

สถานที่ถ่ายภาพ : สระทะเล

          เฟื่องฟ้าเป็นไม้ยืนต้นประเภทพุ่มกึ่งเลื้อย ขนาดตั้งแต่พุ่มเล็กถึงพุ่มใหญ่ มีหนามขึ้นตามลำต้นอยู่ เฟื่องฟ้าเป็นไม้ยืนต้นประเภทพุ่มกึ่งเลื้อยอายุยืนหลายสิบปี ขนาดตั้งแต่พุ่มเล็กถึงพุ่มใหญ่ มีหนามขึ้นตามลำต้นอยู่ เหนือใบ

สถานที่ถ่ายภาพ : สระทะเล

ลำต้น

                เฟื่องฟ้าเป็นไม้ยืนต้นชนิดไม้พุ่มกึ่งเลื้อย จึงจัดเป็นไม้ประเภทเนื้อแข็ง มีหนามขึ้นตามลำดับเหนือก้านใบ หนามของเฟื่องฟ้าเป็นส่วนหนึ่งของลำต้นที่เปลี่ยนแปลงมา ดังนั้นจึงยังคงมีท่อน้ำและท่ออาหาร  ลำต้นของเฟื่องฟ้าประกอบด้วยเนื้อไม้ตรงกลางลำต้นและเนื้อไม้ในชั้นต่อ ๆ มา ต่อด้วยเยื่อเจริญซึ่งเป็นเนื้อเยื่อบาง ๆ อยู่รอบเนื้อไม้ คอยสร้างความเจริญเติบโต โดยมีเปลือกอยู่ด้านนอกสุด มีสีน้ำตาลอ่อนจนถึงค่อนข้างดำ ส่วนกิ่งอ่อนมีลักษณะเรียวเล็ก เปลือกบาง ลอกเปลือกออกได้ยาก

สถานที่ถ่ายภาพ : สระทะเล

ใบประดับ

                ใบของเฟื่องฟ้ามีลักษณะเป็นใบเดี่ยว มีขนปกคลุมเล็กน้อยใบจะแตกสลับกับกิ่ง เนื้อใบมีทั้งสีเขียวและสีด่าง ลักษณะใบรีแหลมออกทางปลาย มีความยาวประมาณ 3-6 เซนติเมตร และกว้างประมาณ 2.5 เซนติเมตร ใบประดับของเฟื่องฟ้ามีสีหลากสี เพื่อช่วยดึงดูดให้แมลงมาช่วยผสมพันธุ์ ใบประดับของเฟื่องฟ้ามีลักษณะคล้ายรูปหัวใจหรือรูปไข่ อยู่รวมกันเป็นกลุ่ม กลุ่มละ 3-5 ใบ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับพันธุ์ ตรงส่วนฐานของใบประดับจะอยู่รวมกัน ทำหน้าที่แทนกาบรองใบ สีสันของใบประดับนั้นสวยงามมากและมีอยู่หลายสี จนเข้าใจผิดคิดว่าเป็นกลีบดอก โดยบางดอกนั้นมีใบประดับถึง 2 หรือ 3 สี มีความยาวประมาณ 2.5-3.0 เซนติเมตร

สถานที่ถ่ายภาพ : สระทะเล

ดอก

                ดอกของเฟื่องฟ้ามีขนาดเล็ก มีลักษณะเป็นหลอดยาวประมาณ 1-2 เซนติเมตร ไม่มีกลีบดอก มีเพียงกลีบเลี้ยง ที่เชื่อมติดกันเป็นหลอด ปลายกลีบเลี้ยงแยกเป็น 5 กลีบ ในแต่ละพันธุ์ก็มีสีสันแตกต่างกันไป ส่วนใหญ่แล้วมีสีตัดกันกับสีของใบประดับคนส่วนใหญ่เข้าใจว่าดอกคือเกสรและใบประดับคือกลีบดอก

                เฟื่องฟ้ามีดอกแบบ simple cyme หรือ compound cyme โดยในช่อดอกหนึ่งมีดอกอยู่ 3 ดอกในหนึ่งชุดใบประดับ ดอกของเฟื่องฟ้าจัดเป็นดอกสมบูรณ์เพศ  คือ มีเกสรเพศผู้และเกสรเพศเมียอยู่ในดอกเดียวกัน แต่บางดอกมีเฉพาะเกสรเพศผู้หรือเกสรเพศเมีย จึงจัดเป็นดอกไม่สมบูรณ์ ภายในของดอกมีรังไข่ซึ่งมีเมล็ดอ่อน 1 เมล็ด ล้อมรอบด้วยโครงสร้างคล้ายรูปถ้วย อันเป็นที่เกิดก้านเกสรเพศผู้และอับละอองเรณู

เกร็ดความรู้

            1. เฟื่องฟ้าสามารถนำมารับประทานได้ โดยนำดอกชุบแป้วทอดกรอบกินกับซอสหรือกินเป็นเหมือดกับขนมจีนน้ำพริก (วาสนา  พลายเล็ก, 2546, หน้า 81)

                2. ดอกเฟื่องฟ้า มีสรรพคุณเป็นยาบำรุงหัวใจ บำรุงโลหิตและระบบขับถ่าย (สรรพคุณของผัก, 2549)

                3. การเป็นมงคลเฟื่องฟ้า  คนไทยโบราณเชื่อว่า บ้านใดปลูกต้นเฟื่องฟ้าไว้ประจำบ้าน สามารถสร้างคุณค่าของชีวิตให้สูงขึ้น เพราะเฟื่องฟ้าเป็นพรรณไม้ ที่ได้รับสมญาว่าเป็นราชินีแห่งไม้ประดับเนื่องจากสามารถนำเฟื่องฟ้าไปใช้ประโยชน์ในด้านสุนทรียภาพเพื่อประดับสวนอาคาร
บ้านเรือนและสถานที่สำคัญต่างๆนอกจากนี้คนไทยโบราณยังมีความเชื่ออีกว่าเฟื่องฟ้าเป็นไม้มงคลทำสำคัญของเทศกาลตรุษจีน เพราะต้นเฟื่องฟ้าสามารถออกดอกสะพรั่งในช่วงเทศกาลตรุษจีนจึงทำให้บางคนเรียกต้นเฟื่องว่าว่าต้นตรุษจีนดังนั้นบางคนเชื่อว่า เมื่อช่วงดอกเฟื่องฟ้าบานแสดงถึง ความเบิกบาน สว่างไสว ความรุ่งเรือง ที่ก้าวไกลแห่งชีวิต (เฟื่องฟ้า, 2553)

4. ตำแหน่งที่ปลูกและผู้ปลูกเฟื่องฟ้า  เพื่อเป็นสิริมงคลแก่บ้านและผู้อาศัย ควรปลูกต้นเฟื่องฟ้า ไว้ทางทิศตะวันออก ผู้ปลูกควรปลูกในวันพุธ เพราะโบราณเชื่อว่าการปลูกไม้เพื่อเอาประโยชน์ทั่วไปทางด้าน ให้ปลูกในวันพุธ และถ้าจะให้เป็นสิริมงคลยิ่งขึ้น ผู้ปลูกควรเป็นสตรี เพราะเฟื่องฟ้าเป็นราชินีแห่งไม้ประดับ ดังนั้นชื่อจึงเหมาะสมอย่างยิ่งกับสุภาพสตรี